श्रावण बाळ सेवा राज्य निवृत्तीवेतन योजना (Shravan Bal Seva Rajya Nivruttivetan Yojana) ही महाराष्ट्र शासनाची एक महत्वाकांक्षी योजना आहे. ही योजना महाराष्ट्रातील 65 वर्षांवरील वृद्ध आणि आर्थिकदृष्ट्या गरजू नागरिकांसाठी आहे. अश्या वयोवृद्ध व्यक्तींना सन्मानाने जगता यावे आणि आर्थिक स्वावलंबन मिळावे, यासाठी सामाजिक न्याय आणि विशेष सहाय्य विभाग, महाराष्ट्र शासनातर्फे दरमहा निवृत्तीवेतन दिले जाते. ही योजना 1 जानेवारी 2000 रोजी सुरू झाली. सध्या (2025 मध्ये) या योजनेअंतर्गत पात्र लाभार्थ्यांना दरमहा 1500 रुपये मिळतात. या लेखात आम्ही Shravan Bal Seva Rajya Nivruttivetan Yojana ची संपूर्ण माहिती सोप्या भाषेत देणार आहोत.
योजनेचा उद्देश
- आर्थिक मदत: 65 वर्षांवरील वृद्धांना दरमहा निवृत्तीवेतन देऊन त्यांचे जीवन सुसह्य करणे.
- स्वावलंबन: आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल असणाऱ्या वृद्धांना स्वतःच्या पायावर उभे राहण्यास मदत करणे.
- सामाजिक सुरक्षा: वृद्धांना सन्मानाने आणि सुरक्षितपणे जगण्याची संधी देणे.
ही योजना सामाजिक न्याय आणि विशेष सहाय्य विभाग, महाराष्ट्र शासन यांच्यामार्फत राबवली जाते.
पात्रता निकष
या योजनेसाठी पात्र होण्यासाठी खालील अटी पूर्ण कराव्या लागतात:
अट | तपशील |
वय | 65 वर्षे किंवा त्यापेक्षा जास्त |
आर्थिक स्थिती | दारिद्र्यरेषेखालील (BPL) कुटुंबातील असणे किंवा वार्षिक उत्पन्न 21,000 रुपयांपेक्षा कमी असणे |
रहिवास | महाराष्ट्र राज्याचा रहिवासी असणे (किमान 15 वर्षे) |
उदाहरण: जर तुमचे आजोबा ६७ वर्षांचे असतील आणि त्यांचे वार्षिक उत्पन्न 20,000 रुपये असेल, तर ते या योजनेसाठी पात्र ठरू शकतात.
अर्ज प्रक्रिया
या योजनेसाठी अर्ज करणे सोपे आहे. तुम्ही खालील ठिकाणी अर्ज सादर करू शकता किंवा खाली दिलेल्या बटन वर क्लिक करून ऑनलाइन अर्ज देखील करू शकता:
- जिल्हाधिकारी कार्यालय
- तहसीलदार कार्यालय
- संजय गांधी निराधार अनुदान योजना शाखा
- तलाठी कार्यालय
ऑनलाइन अर्ज: तुम्ही sas.mahait.org या अधिकृत पोर्टलवर जाऊन ऑनलाइन अर्ज करू शकता. यासाठी तुम्हाला सर्व आवश्यक कागदपत्रे तयार ठेवावी लागतील.
अर्ज प्रक्रियेच्या पायऱ्या:
- सर्व आवश्यक कागदपत्रे गोळा करा.
- नजीकच्या सरकारी कार्यालयात किंवा ऑनलाइन पोर्टलवर अर्ज भरा.
- अर्ज तपासल्यानंतर, पात्र असल्यास निवृत्तीवेतन सुरू होईल.
आवश्यक कागदपत्रे
या योजनेसाठी अर्ज करताना खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
कागदपत्र | तपशील |
---|---|
विहीत अर्ज | योजनेसाठी विशिष्ट नमुन्यातील अर्ज |
वयाचा दाखला | शाळा सोडल्याचे प्रमाणपत्र किंवा जिल्हा शल्य चिकित्सकांचा वयाचा दाखला |
उत्पन्नाचा दाखला | तहसीलदारांकडून मिळालेले उत्पन्नाचे प्रमाणपत्र |
रहिवासाचा दाखला | ग्रामसेवक, तलाठी किंवा मंडळ अधिकारी यांच्याकडून मिळालेले प्रमाणपत्र |
स्वयं घोषणापत्र | आर्थिक स्थिती आणि इतर तपशीलांसाठी स्वयं घोषणा किंवा शपथपत्र |
टीप: सर्व कागदपत्रे सत्यापित आणि वैध असावीत. जर तुमच्याकडे शिधापत्रिका असेल, तर ती देखील उपयुक्त ठरू शकते.
योजनेचे फायदे
- निवृत्तीवेतन: प्रत्येक पात्र लाभार्थ्याला दरमहा 1500 रुपये मिळतात.
- आर्थिक स्वातंत्र्य: वृद्धांना त्यांच्या दैनंदिन गरजांसाठी आर्थिक आधार मिळतो.
- सामाजिक सन्मान: ही योजना वृद्धांना सन्मानाने जगण्याची संधी देते.
उदाहरण: समजा, तुमच्या आजीला या योजनेचा लाभ मिळाला, तर त्या दरमहा 1500 रुपये मिळवू शकतात, ज्यामुळे त्यांना औषधे, अन्न किंवा इतर गरजा पूर्ण करता येतील.
नवीनतम बातम्या
- निवृत्तीवेतनात वाढ: 2025 मध्ये या योजनेअंतर्गत निवृत्तीवेतन 600 रुपयांवरून 1500 रुपये करण्यात आले आहे. ही वाढ वृद्धांना अधिक आर्थिक आधार देण्यासाठी आहे.
- निधी वाटप: महाराष्ट्र शासनाने या योजनेसाठी आणि संजय गांधी निराधार अनुदान योजनेसाठी 3,615.94 कोटी रुपये राखीव ठेवले आहेत. यामुळे लाभार्थ्यांना वेळेवर निवृत्तीवेतन मिळेल.
- लाभार्थ्यांची संख्या: राज्यात लाखो वृद्ध या योजनेचा लाभ घेत आहेत. काही ठिकाणी लाभार्थ्यांची संख्या वाढवण्यासाठी प्रयत्न सुरू आहेत.
- 2024 मधील अडचणी: 2024 मध्ये काही लाभार्थ्यांना निधी मिळण्यात अडचणी आल्या होत्या, पण 2025 मध्ये या समस्या सोडवण्यात आल्या आहेत.
शासनाचा निर्णय (Government Resolution)
शासनाचा निर्णय (GR) हा योजनेचा आधारभूत दस्तऐवज आहे. हा दस्तऐवज सामाजिक न्याय आणि विशेष सहाय्य विभागाकडून मिळवता येतो. सध्या हा दस्तऐवज ऑनलाइन उपलब्ध नाही, पण तुम्ही खालील मार्गांनी तो मिळवू शकता:
- विभागाशी संपर्क: सामाजिक न्याय आणि विशेष सहाय्य विभागाशी संपर्क साधा.
- RTI मार्गे: माहितीच्या अधिकाराखाली (RTI) हा दस्तऐवज मागवता येईल.
अधिकृत वेबसाइट आणि पोर्टल
- अधिकृत वेबसाइट: https://sjsa.maharashtra.gov.in/scheme/shravan-bal-rajya-nivruttivetan-yojana/
- अर्जासाठी पोर्टल: https://sas.mahait.org/
या वेबसाइटवर तुम्हाला योजनेची अधिक माहिती, अर्ज प्रक्रिया आणि इतर तपशील मिळतील.
प्रश्नोत्तरे (FAQs)
- ही योजना कोणासाठी आहे?
ही योजना महाराष्ट्रातील 65 वर्षांवरील आणि आर्थिकदृष्ट्या गरजू वृद्ध नागरिकांसाठी आहे. - निवृत्तीवेतन किती मिळते?
दरमहा 1500 रुपये. - अर्ज कुठे करावा?
जिल्हाधिकारी कार्यालय, तहसीलदार कार्यालय, संजय गांधी निराधार अनुदान शाखा किंवा तलाठी कार्यालयात. ऑनलाइन अर्ज https://sas.mahait.org/ वर करू शकता. - आवश्यक कागदपत्रे कोणती?
- विहीत अर्ज
- वयाचा दाखला (शाळा सोडल्याचे प्रमाणपत्र किंवा जिल्हा शल्य चिकित्सकांचा दाखला)
- उत्पन्नाचा दाखला (तहसीलदारांकडून)
- रहिवासाचा दाखला (ग्रामसेवक, तलाठी किंवा मंडळ अधिकारी यांच्याकडून)
- स्वयं घोषणापत्र किंवा शपथपत्र
- ही योजना कधी सुरू झाली?
1 जानेवारी 2000 रोजी. - निवृत्तीवेतन कधी मिळते?
अर्ज मंजूर झाल्यानंतर दरमहा तुमच्या बँक खात्यात DBT (Direct Benefit Transfer) मार्गे पैसे जमा होतात. - ऑनलाइन अर्ज कसा करावा?
https://sas.mahait.org/ या पोर्टलवर जा, अर्ज भरा आणि आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.